روش های کاهش هزینه های بازاریابی و فروش
Khooyeh.ir
روش های کاهش هزینه های بازاریابی و فروش
Khooyeh.ir
مدرس بازاریابی, استاد بازاریابی, معلم بازاریابی, مشاور بازاریابی ,سخنران بازاریابی, مشاوره مارکتینگ ,تدریس بازاریابی, آموزش بازاریابی , علی خویه,مشاور مارکتینگ, معلم مارکتینگ, دوره بازاریابی, مدرس تحقیقات بازاریابی ,مدرس, مدرس فروش, مدرس تحقیقات بازار, مشاور تحقیقات بازار, آموزش دوره بازاریابی ,مدرس اصول و فنون مذاکره, علی خویه , بازاریابی صنعتی, دوره اجرای پروژه های چیدمان فروش, مدرس بازاریابی, وفاداری مشتری ,تدریس مارکتینگ ,مشاوره بازاریابی, استاد اصول و فنون مذاکره, کلاس رفتار سازمانی, مدرس رفتار سازمانی, سخنران رفتار سازمانی, دوره رفتار سازمانی , علی خویه
تحقیقات بازاریابی (Marketing Research)
در شرایطی که تولید و عرضه کالا و خدمات به عنوان مبنا و میزانی جهت سنجش توسعهیافتگی اقتصادی کشورها قلمداد میشود، عنصری که پایداری این روند را تضمین کند نقشی مهم و حیاتی ایفا میکند. این عنصر بدون شک مصرفکننده است که حق انتخاب دارد. لذا گزینههایی که جهت انتخاب در پیش روی اوست و براساس آنها یکی را بر دیگری مقدم میدارد بسیار اساسی و تعیین کننده است. باید این موارد را شناخت، تحلیل کرد و تولید را برپایه آنها بنیاد نهاد.
بازاریابی محصولات و خدمات، عامل ماندگاری و بالندگی مؤسسات و بنگاههای اقتصادی است، بدین جهت این امر از اهمیتی ویژه برخوردار بوده و در چرخه تولید تا مصرف نقطهای کلیدی تلقی میگردد. حال اگر این فرایند با پشتوانه تحقیقات بازار که خود میتوند بخشی از علم بازاریابی باشد، همراه گردد قطعاً اثربخشی بیشتری خواهد داشت.
در بازاریابی، اطلاعات صرفاً به عنوان مبنایی برای اتخاذ تصمیمات بهتر نیست. بلکه یک دارایی ارزشمند است که از نظر استراتژیک میتواند مزایای رقابتی به بار آورد. راسبی گازیر
تحقیقات بازاریابی چیست ؟
تحقیق عبارت است از بررسی کامل موضوع به گونهای منظم و منسجم و بر اساس روشهای عینی، به منظور کسب اطلاعات یا کشف اصول وابسته به آن. با توجه به این تعریف، تحقیقات بازاریابی عبارت است از روش عینی، منظم و منسجم که از طریق آن اطلاعات لازم و مناسب برای تصمیمگیری مدیر بازاریابی فراهم میآید.
حوزه کاربرد تحقیقات بازاریابی و مزایای حاصل از انجام تحقیقات بازاریابی
یکی از مواردی که موجبات تصمیمات سازنده و درست مدیران بازاریابی را فراهم میآورد تحقیقات بازاریابی است. بهرهبرداریهای مختلفی از تحقیقات بازاریابی به عمل میآید که از جمله این موارد عبارتند از:
تحقیقات بازاریابی نخستین گام در راه شناختن خریداران است و در نتیجه زیربنای مدیریت سازمانهایی است که برنامه کار خود را با توجه به نیازها و خواستههای مشتریان تنظیم میکند.
از تحقیقات بازاریابی در تعیین سیاستهای بازاریابی استفاده میشود و به این ترتیب از عوامل قابل کنترل و خارج از کنترل بازار به بهترین صورت استفاده میشود.
تحقیقات بازاریابی با کشف بازارهای جدید، موارد استفاده از محصولات و خدمات پیشین را گسترش می دهد.
تحقیقات بازاریابی باعث حذف تصمیماتی میشود که بر اطلاعات نادرست و یا حدسیات استوار است و از آنجا که معمولاً پس از تصمیمگیریهای مهم تجاری، امکان بازگشت وجود ندارد، از سرمایهگذاریهای سنگین در بخشهای غیر ضروری جلوگیری میشود.
تحقیقات بازاریابی موجب کاهش هزینهها میشود.
تحقیقات بازاریابی تاثیر فعالیتهای تبلیغاتی را زیاد کرده، موجب افزایش فروش میشود.
نقش تحقیقات بازاریابی برقراری پیوند بین مشتری یا مصرفکننده و سازمان از طریق اطلاعات است. تحقیقات بازاریابی را به طور کلی میتوان به گروههای زیر تقسیم نمود:
الف) تحقیقات درباره بازار
- بررسی سهم بازار یک محصول یا شرکت در مقایسه با رقبا
- بررسی چگونگی بخشبندی بازار
- بررسی کانالهای توزیع در مقایسه با رقبا
- امکانسنجی ورود محصول جدید به بازار
ب) تحقیقات درباره مشتری و مصرفکننده
- بررسی ویژگیهای جمعیتی مشتریان محصول
- بررسی الگوی خرید مشتریان
- بررسی الگوی مصرف مشتریان
- بررسی میزان وفاداری مشتریان به مارک تجاری
- بررسی میزان رضایت مشتریان از محصول
- بررسی نیازها، خواستهها و انتظارات مشتریان از محصول
- بررسی ویژگیهای بازار هدف در فرایند تصمیمگیری خرید
ج) تحقیقات درباره محصول
- بررسی ویژگیهای محصول در مقایسه با رقبا
- بررسی جایگاه شرکت در بازار هدف (شناخت، عملکرد، نگرش، رضایت)
- بررسی جایگاه محصولات یک شرکت در بازار هدف از نظر محصول، قیمت،توزیع و پیشبرد فروش
- پیشآزمون محصول جهت دستیابی به سلیقه مصرفکنندگان
- بررسی شاخصهای محصول شامل سهم بازار، سهم در اذهان ، نفوذ در مخاطبان، ترجیح محصول
- بررسی بستهبندی محصول
مراحل کلی انجام تحقیقات بازاریابی
1. تنظیم مساله
یکی از مهمترین فعالیتهای پژوهشگر بازاریابی، تعریف مساله مورد نظر است. بخشی از فرایند تعریف، شامل تعیین هدفهای خاص پروژه تحقیقی میشود.هر پروژه میبایست یک یا چند هدف داشته باشد و تا این اهداف به طور دقیق مشخص نشوند، نمیتوان به مرحله بعد رفت.
2. تعیین طرح تحقیق
طرح تحقیق و منابع اطلاعاتی با هم ارتباط تنگاتنگی داشته، به میزان شناخت ما از مساله بستگی دارند. اگر میزان شناخت ما از پدیده مورد تحقیق نسبتاً کم باشد، تحقیق جنبه اکتشافی خواهد داشت و در صورت شناخت دقیق مساله، پژوهش جنبه توصیفی یا علی مییابد.
3. تعیین روش گردآوری اطلاعات
اگر اطلاعات موجود به راحتی در دسترس نبوده و یا برای مساله موجود نامناسب باشد، باید در تحقیق به دادههای اولیه و اصلی که به طور خاص برای مطالعه مورد نظر گردآوری میشوند، تکیه کرد. در غیر اینصورت میتوان از اطلاعات ثانویه که پیشتر به دلایلی جز مورد کنونی گردآوری شده، استفاده کرد.
4. طراحی فرمهای گردآوری اطلاعات
زمانی که روش گردآوری اطلاعات مشخص شد، باید درباره نوع مشاهده یا پرسشنامهای که نیازهای پروژه را بهتر برآورد میکند تصمیمگیری نمود.
5. نمونه گیری
در این مرحله پژوهشگر باید تصمیم بگیرد که به چه گروهی برای مصاحبه مراجعه و یا برای چه کسانی پرسشنامه ارسال کند. در نمونهگیری میبایست به موارد زیر توجه شود:
چارچوب نمونه گیری
انتخاب نمونه
اندازه نمونه
6. گردآوری اطلاعات
این مرحله مستلزم بررسیهای میدانی است. روشهای بررسی میدانی عمدتاً از طریق روش گردآوری اطلاعات، نوع اطلاعات و روش نمونهگیری مشخص میشود.
7. پردازش دادهها
در این مرحله برای اطمینان از کامل و به هم پیوسته بودن فرمهای گردآوری اطلاعات و اجرای درست دستورها و آموزشها، فرمها باید به دقت تصحیح و تنظیم شوند.
8. تجزیه و تحلیل و تفسیر اطلاعات
در این مرحله نتایج بدست آمده در ارتباط با مساله مورد نظر تفسیر میشود. در تجزیه و تحلیل دادهها از جداول و نمودار نیز استفاده میشود.
9. تهیه گزارش تحقیق
نتایج تحقیق معمولاً به صورت گزارش کتبی یا شفاهی به مدیران ارائه میشود. یافتههای تحقیق باید بطور ساده و در خصوص نیازهای اطلاعاتی مربوط به موقعیت تصمیمگیری ارائه شود.
انواع تحقیقات بازاریابی
- تحقیقات کمی
در تحقیقات کمی از روشهایی استفاده میشود که بتوان نتایج را اندازهگیری کرد. این روشها بر پایه تحقیقات پیمایشی قرار دارد که اغلب از نمونههایی بیش از 100 نفر استفاده میشود. ولی پژوهشگران بر این باور نیستند که باید فقط از روش کمی استفاده کرد. اغلب پژوهشگران بر این باورند که باید نخست با استفاده از روشهای کیفی از دیدگاه و نظرات افراد آگاه شده و سپس درصدد ارائه اعداد و ارقام برآمد. بنابراین شاید بهترین راه این باشد که از ترکیبی از روشهای کیفی و کمی استفاده نمود.
- تحقیقات کیفی
در برخی از تحقیقات، پژوهشگران میخواهند نه تنها درباره آنچه رخ میدهد بلکه درباره علت و شیوه رخ دادن آن درکی عمیق پیدا کنند. تحقیقات کیفی عمدتاً به دنبال چرایی موضوع تحقیق است و اقدامی در جهت اندازهگیری پاسخها بعمل نمیآورد. تحقیق کیفی میتواند دادههای پربار و غنی ارائه نماید و از این طریق پژوهشگر میتواند به نوع نگرش، رفتار ، نیازها و انگیزههای آزمودنیها پی ببرد. در تحقیقات کیفی عمدتاً از روشهای مصاحبه آزاد و بحث گروهی استفاده میشود.
مقایسه تحقیقات کمی و کیفی
تحقیقات کیفی دید بهتری از مسئله ایجاد میکند، درحالی که تحقیقات کمی به دنبال کمی کردن دادهها و تجزیه و تحلیلهای آماری است. هرگاه موضوع جدیدی در تحقیقات بازار مطرح میشود، تحقیقات کیفی به همراه تحقیقات کمی مناسب شروع میشود. گاهی اوقات، تحقیقات کیفی به منظور توضیح یافتههای پژوهشهای کمی بکار میرود. به کار بردن نتایج حاصل از تحقیقات کیفی به عنوان تحقیق قطعی و برای گسترش نتایج به کل جامعه مورد نظر، کاربردی غلط است. بهتر است که این دو نوع تحقیق به عنوان مکمل یکدیگر به کار گرفته شوند و نه به منزله رقیب یکدیگر. در جدل زیر به مقایسه تحقیقات کمی و کیفی از حیث موارد مختلف پرداخته شده است.
مقایسه تحقیقات کمی و تحقیقات کیفی
معیار مقایسه
|
تحقیقات کمی
|
تحقیقات کیفی
|
هدف
|
کمی کردن دادهها و توسعه نتایج حاصل از نمونه به کل جامعه مورد بررسی
|
به دست آوردن درک بیشتر در مورد دلایل و انگیزهها
|
نمونه
|
بزرگ، نماینده جامعه است.
|
کوچک نماینده جامعه نیست.
|
جمعآوری دادهها
|
ساختار یافته
|
ساختار نیافته
|
تجزیه و تحلیل دادهها
|
آماری
|
غیر آماری
|
نتیجه
|
توسعه برای عمل
|
بهبود فهم اولیه از موضوع
|
در چه مواقعی تحقیقات بازاریابی میتواند مفید و راهگشا باشد ؟
1. هنگامی که اطلاعات لازم برای تصمیمگیری بازاریابی وجود ندارد.
2. زمانی که چند راه مختلف موجود است و نمی دانیم کدامیک را انتخاب کنیم.
3. وقتی که درون سازمان بر سر مسائلی از قبیل سیاست سازمان، اهداف و راهبردهای آن تضاد و کشمکش وجود دارد.
4. هنگامی که عوارض مشکلی مشاهده میشود، نظیر کاهش سهم بازار یا ضعیف شدن نحوه توزیع.
5. وقتی به کار تازه ای دست می زنیم، نظیر عرضه محصولی جدید، تغییر قیمت، ایجاد شبکه توزیع جدید، تغییر بستهبندی یا تقسیم بازار فروش.
انتخاب تیم تحقیقات بازاریابی
سازمانها و مؤسسات برای تصمیمگیری در خصوص انجام یک پروژه در داخل سازمان خود و یا برونسپاری آن میبایست مواردی را در نظر گیرند. در زیر برخی شرایط که در آن برونسپاری تحقیقات بازاریابی توصیه شده، آمده است:
در صورتیکه پروژه گستره وسیعی داشته باشد.(تعداد نمونهها زیاد باشد یا میبایست در چند منطقه یا ناحیه انجام گردد.)
نبود متخصصین لازم برای انجام پروژه یا کمبود وقت آنان.
در بسیاری از موارد به منظور اجتناب از انحراف در تحلیل نتایج، استفاده از متخصصین بیرونی توصیه میشود.
بخش بندی بازار (Market Segmentation)
بخش بندی بازار (Market Segmentation)
مقدمه
بخش بندی بازار، فرایندی است که بر اساس آن یک بازار به زیربخشهای متمایزی از مشتریانی که نیازها و مشخصاتشان یکسان است تقسیمبندی می شود. از آنجاکه مشتریان هر بخش نیازها و خواستههای یکسانی دارند، به یک طرح بازاریابی و یک محصول خاص به شیوهای مشابه پاسخ میدهند. بخشبندی بازار کمک میکند با تقسیم یک بازار بزرگ به بخشهای کوچکتر، منابع سازمان به طور بهینه صرف مشتریان اصلی شود.
اهمیت بخشبندی بازار
به دلایل مختلف، نقش بخشبندی بازار افزایش یافته است. اولاً روند رشد جمعیت کند شده و بیشتر بازار –محصولها رو به بلوغ هستند. که این امر موجب افزایش رقابت شده چراکه شرکتها رشد خود را در کسب سهم بازار بیشتر و همچنین در افزایش انواع محصولات مختلف تحت یک نام تجاری جستجو میکنند.
ثانیاً عوامل اجتماعی و اقتصادی مانند افزایش سطح درآمدهای خالص، ارتقای سطح تحصیلات و افزایش آگاهی مردم، موجب شده است نیازها، خواستهها، سلایق و سبکهای زندگی مشتریان نسبت به قبل متنوعتر و پیچیدهتر گردد. این امر موجب افزایش تعداد و تنوع کالاها و خدماتی شده است که با یکدیگر بر سر جلب گروهی از مشتریان رقابت میکنند.
بخشبندی بازار علاوه بر این که شرکتها را به پذیرش واقعیتهای بازار وا میدارد، منافع زیر را نیز به آنها عرضه میکند:
فرصتهای تولید محصولات جدید را شناسایی میکند. بخش بندی میتواند تجزیه و تحلیل دقیقی از گروههای مشتریان بالقوهای که نیازهای آنها توسط محصولات فعلی به خوبی تامین نشده است را ارائه کند. این بخشهای پنهان و کشف نشده میتوانند فرصتهای جذابی برای طراحی و تولید محصولات جدید یا روشهای نوین بازاریابی فراهم آورند.
به طراحی طرحهای بازاریابی که برای حصول به گروههای همگن مصرفکنندگان، موثرتر است کمک میکند.
فرایند تخصیص استراتژیک منابع بازاریابی را بهبود میبخشد. گاهی به منافع استراتژیک بخشبندی توجه کافی نمیشود. چنانچه انتخاب محصولات قابل عرضه در بخش های مختلف به خوبی تعریف و مشخص شوند، آنگاه این بخشها میتوانند به مثابه مراکز سرمایهگذاری یک فعالیت عمل کنند. بیشتر استراتژیهای تجاری موفق بر مبنای بخشبندی بازار و تمرکز منابع در بخشهای جذابتر استوار هستند.
بخشهای بازار چگونه تعریف میشوند ؟
در اجرای فرایند بخشبندی بازار، جند هدف مهم وجود دارد که عبارتند از:
· این فرایند میباید یک یا چند گروه تقریباً همگن از خریداران بالقوه را با توجه به خواستهها و نیازهای آنها و پاسخهای احتمالی آنها به تفاوتهای موجود در عناصر آمیخته بازاریابی، شناسایی کند.
· تفاوتهای موجود در یک بخش بازار، در مقایسه با تفاوتهای موجود میان بخشهای مختلف، باید کم و ناچیز باشد.
· معیارهای بخشبندی باید بخشها را به اندازه کافی ارزیابی یا مشخص و توصیف کنند.
· فرایند بخشبندی باید اندازه و پتانسیل بازار هر بخش را به منظور استفاده در اولویتبندی بخشها تعیین کند.
مبنای بخش بندی بازارهای مصرف
· بخشبندی بازار بر مبنای مناطق جغرافیایی: بخشبندی بازار بر مبنای مناطق جغرافیایی ایجاب میکند که بازار را بر اساس مناطق مختلف جغرافیایی مانند کشور، استان، ناحیه، شهرستان، شهر و ... تقسیم کرد. یک شرکت میتواند در یک یا چند حوزه جغرافیایی فعالیت نماید، ولی تنها به گروههای محلی توجه خاص داشته باشد.
· بخشبندی بازار برحسب ترکیب جمعیت: در این روش که مشهورترین روش بخشبندی بازار به شمار میآید، برحسب ترکیب جمعیت تقسیم میکنند. یک دلیل شهرت این روش برای بخشبندی بازار مصرف این است که بازار را برمبنای خواست، سلیقه و میزان مصرف، بخشبندی میکنند. دلیل دیگر این است که محاسبه و اندازهگیری متغیرهای متعلق به ترکیب جمعیت راحتتر است. برخی از متغیرهای مربوط به ترکیب جمعیت برای بخشبندی بازار مصرف عبارتند از: سن و چرخه زندگی، جنس، سطح درآمد، نسل، طبقه اجتماعی و ...
· بخش بندی بازار بر مبنای متغیرهای روانشناختی: در بخشبندی بازار بر مبنای متغیرهای روانشناختی خریداران را بر اساس شیوه زندگی یا شخصیت و ارزش ها، به گروه های مختلف تقسیم میکنند.
· بخش بندی بازار بر مبنای رفتار خریداران: در این روش خریداران را بر مبنای میزان دانش، نگرش، استفاده از محصول یا نوع واکنش در برابر آن، تقسیم میکنند. منافع خریداران، نرخ مصرف، میزان وفاداری و میزان آمادگی خریدار از جمله شاخصهای مورد استفاده در این روش به شمار میآیند. نوع نگرش خریداران (شیفته، مثبت، بی تفاوت، منفی، دشمن) نیز یکی دیگر از شاخصهای مورد استفاده برای بخش بندی کردن بازار در این روش است.
برای مثال در یک مبارزه تبلیغاتی نیروها میکوشند، با توجه به نوع نگرش رای دهندگان، مقدار وقتی را که باید صرف هر گروه کرد، تعیین کنند. امکان دارد آنها از شیفتگان تشکر و به آنها یادآوری کنند که باید رای بدهند، دیدگاه کسانی را تقویت کنند که نسبت به حزب مثبت است، بکوشند رای گروههای بی تفاوت را به دست آورند و برای تغییر نگرش گروههایی که دیدگاه منفی یا دشمنانه دارند هیچ وقتی را صرف نکنند.
مبنای بخش بندی بازارهای تجاری
در این قسمت مبانی بخشبندی بازارهای تجاری را به صورت خلاصه مورد اشاره قرار میدهیم. برای این منظور سوالاتی که در هر روش و برای اتخاذ بهترین تصمیم باید از خود بپرسیم نیز آورده شدهاند.
· ترکیب جمعیت (بوم شناسی)
o صنعت: خدمات خود را به چه صنایعی ارائه خواهیم داد؟
o اندازه یا بزرگی شرکت: شرکتهایی که خدمات به آنها ارائه میکنیم چه اندازه بزرگ هستند؟
o محل: خدمات خود را در کدام منطقه جغرافیایی ارائه خواهیم کرد؟
· متغیرهای عملیاتی
o فناوری: برای ارائه خدمت به مشتری بر چه فناوریهایی تمرکز خواهیم کرد؟
o استفاده کنندگان: آیا محصولات خود را به استفاده کنندگان عمده، متوسط یا کم و یا مشتریانی که از این محصول استفاده نمی کنند، عرضه خواهیم کرد؟
o تواناییهای مشتری: آیا ما محصولات خود را به مشتریانی ارائه میکنیم که به این خدمات نیاز زیاد یا اندک دارند ؟
· شیوه خرید
o واحد خرید سازمان: آیا ما محصولات خود را به شرکتی عرضه میکنیم که واحد خرید متمرکز یا غیر متمرکز دارد ؟
o ساختار قدرت: آیا ما محصولات خود را به شرکتهایی ارائه می کنیم که دارای قدرت مهندسی، مالی و .. هستند ؟
o ماهیت روابط موجود: آیا ما محصولات خود را به شرکتهایی ارائه میکنیم که با آنها روابط قوی داریم و یا به سادگی در پی جذب مطلوبترین شرکتها هستیم ؟
o سیاستهای کلی خرید: آیا ما محصولات خود را به شرکت هایی ارائه میکنیم که ترجیح میدهند داراییهای اصلی را اجاره کنند؟ برای دریافت خدمات قرارداد می بندند؟ خریدهای سیستمی دارند و یا پیشنهاد قرارداد را مهر و موم شده ارائه میکنند؟
o شاخصهای خرید: آیا ما محصولات خود را به شرکتهایی ارائه می کنیم که خواستار کیفیت، خدمات پس از فروش یا قیمت پائین هستند ؟
· عوامل موقعیتی
o ضرورت: آیا ما محصولات خود را به شرکتهایی ارائه میکنیم که نیاز آنی دارند و باید کالاها و خدمات را به سرعت به آنها ارائه کرد ؟
o کاربرد ویژه: آیا ما باید بر کاربردهای مشخص محصول خود تاکید کنیم ؟
o میزان سفارش: آیا ما باید فعالیتهای خود را بر گرفتن سفارشهای کلان یا اندک متمرکز کنیم؟
· ویژگی های شخصی
o مشابه بودن خریدار و فروشنده: آیا محصولات خود را به شرکتهایی عرضه میکنیم که افراد و ارزشهای آنها مشابه افراد و ارزش های شرکت خودمان است؟
o نگرش نسبت به ریسک: آیا مشتریان ما ریسک پذیر هستند؟
o وفاداری : آیا ما محصولات خود را به شرکتهایی ارائه میکنیم که نسبت به عرضهکنندگان خود بسیار وفادارند؟
فرایند بخش بندی بازار
1.تعیین شاخصها و فاکتورهای تقسیم بازار: در این گام شاخصهای تقسیم بازار انتخاب میشوند. در این مرحله میتوان جهت تقسیم بازار شاخصهای رفتاری، جغرافیایی و ... را انتخاب نمود.
2.تحقیقات بازار: در این گام براساس شاخصهایی که در قسمت قبل مشخص شده است، ویژگیهای مشتریان هر بخش مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد. در این گام براساس تکنیکهای آماری چون فاکتور آنالیز، Cluster و ... بخشهای مختلف شناسایی و تحلیل میشوند. (در شماره 169 تدبیر، بخش کلینیک بازاریابی و تبلیغات مراحل تحقیقات بازار توضیح داده شد)
3.ارزیابی بخشهای مختلف بازار: در این مرحله بخشهای مختلف بر اساس شاخص سوددهی یا مطلوبیت برای شرکت ارزیابی میشوند. نهایتاً بخش یا بخشهای از بازار انتخاب میشوند.
4.طراحی آمیخته بازاریابی مناسب برای بخشهای انتخاب شده: در این گام با توجه به ویژگیهای بخش یا بخشهای انتخاب شده از بازار، آمیخته بازاریابی مناسب طراحی و پیشنهاد میگردد.
منبع : ماهنامه تدبیر